ترخیص کالا و رابطه ی آن با دلار

مقدمه 

نقش دلار در ترخیص کالا همیشه بحث برانگیز بوده و هست و این به خاطر ماهیت اقتصاد جهانی و کاربرد دلار به عنوان واحد پول اصلی در مبادلات بین المللی است. با ورود هر کالایی به کشور، هزینه هایی چون هزینه ی خرید، حمل و نقل، بیمه و دیگر موارد انتظار می رود که با دلار یا دیگر ارزهای خارجی انجام می‌گیرد. پس اینجاست که متوجه اهمیت نرخ دلار می شویم و پی میبریم که این یک عامل کلیدی در تعیین هزینه ی نهایی واردات کالا و در نتیجه قیمت تمام‌شده آن برای مصر ف ‌کننده داخلی است.

میدانیم که واحد پول ایران ریال است و این وابستگی ارز خارجی در ایران را می توان ریشه یابی کرد و به سیاست‌های ارزی، تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی خارجی رسید. اینها به خاطر محدودیت‌ های سیستم بانکی است و  واردکنند های بسیاری را وادار کرده تا برای انتقال و تأمین ارز  با دلار کار کنند.

راهکارهایی برای کاهش وابستگی به دلار

کاهش این وابستگی مستلزم استفاده کردن از راه‌های متعددی است.  گسترش دادن روابط تجاری با کشورهای منطقه و استفاده از ارزهای ملی آنها به جای دلار، توسعه پرداخت‌های الکترونیکی و بلاکچین، و حمایت از ایجاد بازارهای منطقه‌ای پولی راهکارهایی است که می توان به آن اشاره کرد. از موارد دیگر می توان به ترغیب تولید داخلی و کاهش واردات کالاهای غیرضروری اشاره کرد که در نتیجه فشار تقاضا برای دلار را کاهش می دهد. مجموعه ی این اقدامات استقلال اقتصادی را افزایش می دهد و نوسان قیمت ها را کاهش می دهد که در مجموع به بهبود شرایط تجاری کمک می کند.  

برای کاهش دادن وابستگی به دلار باید به همکاری همه دستگاه ‌ها، سیاستگذاران و فعالان اقتصادی روی آورد که می خواهند با به کار بستن  فناوری ‌های جدید و سیاست‌های هوشمندانه به تقویت اقتصاد مقاومتی کمک کنند. در ایران یکی از چالش های قابل توجه در ترخیص کالا این است که به صورت واضح و آشکار به ارزهای خارجی وابستگی وجود دارد که دلار آمریکا در این میان رتبه ی اول را دارد. با وجود اینکه واحد پول رسمی کشور ایران ریال است، تحریم‌ها دلیلی شدند تا به خاطر مشکلات اقتصادی و وابستگی بازارهای جهانی معاملات و فرآیندهای واردات و ترخیص کالا به دلار انجام شوند .

ارز و در صدر آن دلار در تعیین قیمت تمام‌ شده کالا و مقدار هزینه‌های ترخیص تاثیر بالایی دارد. نرخ دلار مستقیماً بر قیمت کالاهای وارداتی تاثیر میگذارد و نوسانات ارزی، برنامه ‌ریزی تجاری بازرگانان و واردکنندگان با مشکل مواجه می کند. هر زمان که قیمت دلار بالا میرود، هزینه ترخیص کالا نیز به طور چشمگیری افزایش پیدا می کند و این مصرف کننده ی داخلی بیشترین تاثیر را می پذیرد و باید هزینه ی بیشتری برای کالا پرداخت کند.

این وابستگی به دلار که ما در بحث ترخیص کالا مشاهده می کنیم از یک سمت به خاطر معاملات بین‌المللی و قراردادهای مالی می باشد و از جهت دیگری دلیل آن نداشتن جایگزین ‌های کافی برای پرداخت ‌های ارزی است. به خاطر اینکه فرایندهای مالی و بانکی تماما در مبادله با شرکت‌های خارجی به دلار متکی است باید گفت که کاهش وابستگی به دلار کار دشواری است.

اما نقش دلار در ترخیص کالا به دلیل ماهیت جهانی اقتصاد و استفاده دلار به عنوان ارز اصلی مبادلات بین‌المللی تا حدی است که  کالاهایی که به کشور وارد می شوند مشمول پرداخت هزینه‌ های خرید، حمل‌ و نقل، بیمه و دیگر خدمات مرتبط معمولاً به دلار یا دیگر ارزهای خارجی انجام هستند. پس قیمت دلار را می توان دلیل اصلی دانست که هزینه ی نهایی واردات کالا را تعیین می کند و قیمت مصرف کننده را به صورت چشمگیری افزایش می دهد.